Ustawy fiskalne regulujące poszczególne podatki definiują, kiedy i w których wypadkach wynika obowiązek skarbowy. Oznacza to, że zachodzi on w okolicznościach określonych przez akt prawny, niezależnie od woli podlegających mu osób, czy podmiotów.

Obowiązek podatkowy ma charakter osobisty, podatnik nie ma możliwości się od niego uwolnić. Kwestię, kiedy powstaje i na kim ciąży obowiązek podatkowy, reguluje konkretne prawo podatkowe, czyli rzeczowa ustawa omawiająca reguły dotyczące danego zobowiązania.
Obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na podmiotach fizycznych, osobach prawnych i jednostkach organizacyjnych które nie mają osobowości legislacyjnej, będących stronami czynności cywilnoprawnej, a w wypadku wzrostu kapitału zakładowego, na spółce.

Jeśli jakąś ze stron czynności cywilnoprawnej, jest postać fizyczna, osoba prawna, czy też komórka organizacyjna, niemająca osobowości prawnej, zwolniona od podatku od działań cywilnoprawnych, obowiązek podatkowy ciąży razem na drugich stronach tej czynności.
Podatek liniowy zasady został zdefiniowany w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to dowolna forma podatku od dochodów, lecz posiadająca przeznaczenie wyłącznie do dwóch źródeł przychodów. Upoważnienie do podatku liniowego mają tylko płatnicy parający się pozarolniczą działalnością gospodarczą, oraz oddziałami osobliwymi wytwórczości rolniczej i to wyłącznie w odniesieniu do uzyskiwanych z takiego tytułu zysków.
W sytuacji podatku liniowego, opodatkowany jest nie przychód a dochód, a więc przychód(zobacz kiedy pełna księgowość) pomniejszony o wartości jego osiągnięcia. Możliwość tej postaci opodatkowania, pociąga za sobą tym samym automatycznie też obowiązek poprowadzenia dobranych instrumentów rachunkowych, zapewniających wyraźne ustalenie wysokości dochodu.

Ustawodawca planuje dwa ich warianty: podatkową księgę przychodów i rozchodów, także księgi księgowe. (Czytaj ulga na zakup kasy fiskalnej). Na bazie wypełnianych ksiąg podatnik-biznesmen ustala w czasie roku dochód, który może zmniejszyć o zapłacone za siebie, również osoby z nim współpracujące opłaty na ubezpieczenie społeczne.